Galeria Ośrodka

15 października w naszym Ośrodku odbyła się wyjątkowa uroczystość. Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma wraz z Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego Nr 1 Dorotą Wiech-Iwaneczko, przedszkolakami Miłoszem Zezulą i Olivierem Kutyła oraz p. Olgą Hołówką odsłonił tablicę upamiętniającą Michała Kruka, zamordowanego przez okupantów niemieckich za pomoc niesioną Żydom. Pamiątkowym muralem na ścianie budynku SOSW Nr 1 uhonorowano też Marię Grzegorzewską, także za pomoc ludności żydowskiej.

 

Michał Kruk był kolejarzem, a za swoją postawę 6 września 1943 r. został zastrzelony i publicznie powieszony w Przemyślu. Prawdopodobnie była to jedna z pierwszych indywidualnych, publicznych egzekucji na osobie, która udzielała pomocy Żydom w czasie okupacji niemieckiej.

 

Maria Grzegorzewska (1888-1967), to wybitna polska psycholog i pedagog, profesor tych dwóch dziedzin, która podczas wojny była członkinią konspiracji, w ramach której kolportowała broń, a także prowadziła studia nauczycielskie. Udzielała ona pomocy prześladowanym Żydom. Od pierwszych dni września 1939 roku pracowała jako sanitariuszka w szpitalach wojskowych. Przez cały okres okupacji brała czynny udział w tajnym nauczaniu i akcji ratowania Żydów. Uczestniczyła także w powstaniu warszawskim, pełniąc obowiązki sanitariuszki. W latach 1922-1967 kierowała Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. I to właśnie jej zasługą było stworzenie polskiego systemu kształcenia pedagogów specjalnych. Mottem swojego życia i życia kolejnych pokoleń pedagogów specjalnych, specjalistów pracujących na rzecz osób z niepełnosprawnościami uczyniła stwierdzenie: „Nie ma kaleki – jest człowiek”. Wszystkie przedsięwzięcia naszej patronki opierały się na znaczeniu słów, które widnieją na muralu „szacunek i akceptacja”.

 

W 1953 roku Maria Grzegorzewska gościła w naszym Ośrodku. Jest to dla nas wielkim zaszczytem i prawdziwym powodem do dumy. Należy bowiem mocno podkreślić, iż obecny kształt nauczania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest niewątpliwie ogromną zasługą tej wyjątkowej kobiety.

 

Profesor Maria Grzegorzewska jest patronką naszego Ośrodka od 1984.

 

Podczas uroczystości odsłonięcia tablicy poświęconej Michałowi Krukowi i muralu prof. Marii Grzegorzewskiej obecni byli:

W imieniu Prezesa IPN dr Karola Nawrockiego – Wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma

Wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej – Poseł na Sejm RP Anna Schmidt

Pan Marek Kuchciński – Poseł na Sejm RP

W imieniu parlamentarzystów i europosła Bogdana Rzońcy – Pan Arkadiusz Mazur

Wicewojewoda Podkarpacki – Pani Jolanta Sawicka

Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Pan Piotr Pilch.

Prezydent Miasta Przemyśla Pan Wojciech Bakun

Sekretarz Powiatu Przemyskiego Pan Jerzy Góralewicz

W imieniu Podkarpackiego Kuratora Oświaty starszy wizytator Pan Augustyn Jędruchów

Dyrektor IPN Oddział w Rzeszowie dr Dariusz Iwaneczko

Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Oddziału IPN w Rzeszowie dr Piotr Szopa

Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Oddziału IPN w Rzeszowie Pan Jakub Izdebski z pracownikami

Przewodniczący Rady Miasta Przemyśla Pan Maciej Kamiński

Radny Rady Miejskiej w Przemyślu Pan Marcin Kowalski

Radny Rady Miejskiej w Przemyślu Pan Andrzej Zapałowski

o. Zbigniew Kubit Gwardian Klasztoru OO Franciszkanów i proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Przemyślu

Prof. dr hab. Jan Draus członek Kolegium IPN

Dyrektor Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu Pan Waldemar Wiglusz

Dyrektor Centrum Kulturalnego w Przemyślu Pan Janusz Czarski

Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego Nr 1 w Przemyślu Pani Dorota Wiech – Iwaneczko,

Dyrektor Zespołu Szkół przy Szpitalu Wojewódzkim w Rzeszowie im Marii Grzegorzewskiej Pani Elżbieta Telesz

Dyrektor Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Przemyślu Pani Halina Wiśniewska

Wicedyrektorzy SOSW Nr 1 w Przemyślu Pani Elżbieta Kopańska, Pan Wojciech Rewer, Pani Adama Bechawska – Pająk

Przewodnicząca Rady Rodziców SOSW Nr 1 w Przemyślu Pani Barbara Gierczak wraz z rodzicami

Nauczyciele, uczniowie, pracownicy administracji i obsługi, SOSW Nr 1 w Przemyślu

Członkowie rodziny Michała Kruka Pani Olga Hołówka, Pan Jakub Andrejko, Pan Andrzej Andrejko

Reprezentacja Jednostki Strzeleckiej 2009 gen. bryg. Andrzeja Galicy w Przemyślu

Komendant Straży Ochrony Kolei mgr Jerzy Brodowski

Warta honorową reprezentowana przez Straż Ochrony Kolei

W imieniu Dyrektor Zakładu Karnego mjr Arkadiusza Skafiriaka – młodszy chorąży Paweł Jarduła, plutonowy Witold Kuriańczyk

Radio FARA

Radio Rzeszów

TVP 1

IPNTV

Życie Podkarpackie

Uwieńczeniem tego wyjątkowego wydarzenia był poczęstunek przygotowany przez uczniów i nauczycieli Branżowej Szkoły I Stopnia.

Upamiętnieniu Michała Kruka i Marii Grzegorzewskiej towarzyszy wystawa IPN „Sprawiedliwi wśród narodów swiata” traktująca o Polakach niosących pomoc Żydom podczas okupacji niemieckiej i cenę, jaką za tę pomoc ponosili.

Można ją oglądać na ogrodzeniu przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Nr 1 w Przemyślu do 11 listopada 2021 r.

Fot. Małgorzata Szturm-Mendychowska